Czas pracy nauczyciela budzi wiele pytań. Ile godzin tygodniowo pracuje nauczyciel? Co wchodzi w jego obowiązki poza lekcjami? Wyjaśniamy fakty i mity.
Ile wynosi pełny wymiar czasu pracy nauczyciela?
Czas pracy nauczyciela określa Karta Nauczyciela. Art. 42 tej ustawy wskazuje ogólne normy. Nauczyciel zatrudniony na pełnym etacie pracuje maksymalnie 40 godzin tygodniowo. Ten wymiar dotyczy wszystkich nauczycieli w Polsce.
40 godzin to pełny czas pracy. Obejmuje on różne obowiązki nauczyciela. Nie jest to tylko czas spędzony w klasie.
Czym jest pensum nauczyciela?
Pensum to liczba godzin lekcyjnych. Nauczyciel musi zrealizować te godziny bezpośrednio z uczniami. Pensum regulują przepisy Karty Nauczyciela.
Dla większości nauczycieli szkół pensum wynosi 18 godzin tygodniowo. Nauczyciel powinien prowadzić 18 godzin zajęć lekcyjnych. To minimum obowiązkowych zajęć dydaktycznych.
Pensum dla różnych typów nauczycieli
Tygodniowy obowiązkowy wymiar zajęć jest zróżnicowany. Zależy od typu placówki i rodzaju zajęć. Oto przykłady minimalnego pensum:
- Nauczyciele przedszkoli: 25 godzin
- Nauczyciele przedszkoli (grupy 6-latków): 22 godziny
- Inni nauczyciele (szkoły podstawowe, średnie): 18 godzin
- Nauczyciele praktycznej nauki zawodu: 22 godziny
- Wychowawcy świetlic: 26 godzin
- Wychowawcy internatów: 30 godzin
- Nauczyciele bibliotekarze: 30 godzin
- Nauczyciele poradni psychologiczno-pedagogicznych: 20 godzin
Pensum nauczyciela może być niższe niż 40 godzin. Jest to część całkowitego czasu pracy.
Co wchodzi w 40-godzinny czas pracy nauczyciela?
Czas pracy nauczyciela to nie tylko lekcje. Obejmuje on wiele innych czynności. Nauczyciel wykonuje średnio 54 różne czynności zawodowe. Te obowiązki składają się na pełny etat.
Pełny czas pracy nauczyciela obejmuje:
- Realizację zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych (pensum).
- Przygotowanie do lekcji i zajęć.
- Sprawdzanie prac uczniów.
- Udział w radach pedagogicznych.
- Prowadzenie dokumentacji pedagogicznej (np. dzienniki elektroniczne).
- Konsultacje z rodzicami i uczniami.
- Udział w zebraniach z rodzicami.
- Wykonanie innych zadań statutowych szkoły.
Czas pracy nauczyciela nie jest równoznaczny z czasem pobytu w szkole. Nauczyciel ma prawo wykonywać niektóre obowiązki poza placówką. Może to robić w dogodnym dla siebie czasie.
Ile godzin tygodniowo pracuje nauczyciel w praktyce?
Powszechne przekonanie o 18 godzinach pracy jest mitem. To wynik mylenia pensum z całkowitym czasem pracy. Średni tygodniowy czas pracy nauczyciela wynosi około 47 godzin. Badanie wykazało, że nauczyciele często pracują więcej niż 40 godzin.
W badaniu uczestniczyło 8000 nauczycieli. Pochodzili z 1300 szkół. Wyniki potwierdziły, że rzeczywisty czas pracy jest dłuższy niż ustawowe 40 godzin. Nauczyciele spędzają dużo czasu na przygotowaniach. Poświęcają go też na dokumentację.
Czy 18 godzin to czas pracy nauczyciela?
Nie, 18 godzin to jedynie obowiązkowe pensum, czyli liczba godzin spędzanych na bezpośrednich zajęciach z uczniami. Całkowity czas pracy nauczyciela na pełnym etacie wynosi 40 godzin tygodniowo.
Nauczyciel zatrudniony na 0,5 etatu ma pensum proporcjonalne do etatu. Przy pensum 18 godzin dla pełnego etatu, na pół etatu będzie to 9 godzin zajęć lekcyjnych. Całkowity czas pracy wyniesie proporcjonalnie 20 godzin tygodniowo.
Fakty i mity dotyczące czasu pracy nauczycieli
Czas pracy nauczycieli często budzi emocje. Krąży wiele nieporozumień. Jeden z nich to przekonanie o krótkim tygodniu pracy. „18 godzin to nie czas pracy” – wyjaśnia ZNP.
Jest to krzywdzący mit. Podważa on rolę nauczyciela. Propozycje zwiększenia pensum bez adekwatnych podwyżek były odrzucane przez związki. Uderzały one w prestiż zawodu.
„Jeśli chodzi o dalej idącą reformę płac nauczycielskich, to jest z jednej strony sprawa kryzysu, ale po drugie też sprawa ułożenia kwestii, które dotąd nie zostały ułożone, bo jest tak, że jest te 18 godzin (pracy nauczyciela w klasie w tygodniu), jest bardzo dużo przerw w nauce, te urlopy łącznie są bardzo długie. Ja tych urlopów nie kwestionuję, natomiast jeżeli chodzi o te 18 godzin, można dyskutować.” – Jarosław Kaczyński
Wypowiedzi tego typu prowokują dyskusję. Fakt jest taki, że 18 godzin to tylko część etatu. Reszta to inne ważne obowiązki.
Obowiązki nauczyciela poza lekcjami
Nauczyciele spędzają wiele czasu poza klasą. Przygotowują materiały dydaktyczne. Tworzą scenariusze lekcji. Sprawdzają klasówki i kartkówki.
Wykonują też zadania administracyjne. Prowadzą dzienniki elektroniczne. Wypełniają różne formularze. Dokumentacja pedagogiczna zajmuje dużo czasu.
Współpraca z rodzicami to kolejny obszar pracy. Nauczyciele uczestniczą w zebraniach. Odpowiadają na pytania rodziców. Udzielają indywidualnych konsultacji.
Czas pracy obejmuje też rozwój zawodowy. Nauczyciele uczestniczą w szkoleniach. Podnoszą swoje kwalifikacje. Mogą wybierać studia podyplomowe. Rozwijają dodatkowe kompetencje.
Podsumowanie i perspektywy
Pełny czas pracy nauczyciela wynosi 40 godzin tygodniowo. Pensum, czyli godziny lekcyjne, to zazwyczaj 18 godzin. Pozostały czas poświęcony jest na inne obowiązki. Nauczyciele w praktyce pracują średnio 47 godzin tygodniowo.
Rozumienie pełnego zakresu obowiązków nauczyciela jest kluczowe. Pomaga to rozwiać mity. Pokazuje rzeczywisty wysiłek wkładany w pracę. Kryzys kadrowy w szkołach jest obserwowany od dwóch lat. Wskazuje na potrzebę wsparcia systemu edukacji.
Warto stawiać na rozwój. Studia podyplomowe dla nauczycieli pomagają zdobywać specjalizacje. Bądź na bieżąco ze zmianami w edukacji. Zainwestuj w swoją przyszłość zawodową.
Zgodnie z Kodeksem pracy, nauczyciel ma prawo do odpoczynku. Minimalny odpoczynek dobowy wynosi 11 godzin. Minimalny odpoczynek tygodniowy to 35 godzin. Nauczyciel zatrudniony na pełnym etacie pracuje 5 dni w tygodniu.
Dyrektor szkoły może ustalić czterodniowy tydzień pracy. Dotyczy to określonych warunków. Nauczyciele mogą korzystać z dwóch kolejnych dni wolnych. Jest to możliwe co najmniej raz na dwa tygodnie.
Nadgodziny są dodatkowo wynagradzane. Odbywa się to zgodnie z przepisami prawa pracy. Karta Nauczyciela i Kodeks pracy regulują te kwestie. W umowie o pracę powinien być wskazany wymiar etatu. Nauczyciele na niepełnym etacie mają wpisaną liczbę godzin.
Pamiętaj, aby zapoznać się z przepisami. Regulacje dotyczące czasu pracy są ważne. Dotyczą każdego nauczyciela w Polsce.
Zobacz także:
- Pensum nauczyciela – wszystko, co musisz wiedzieć o czasie pracy pedagogów
- Ile zarabiają nauczyciele w Polsce? Pełne zestawienie wynagrodzeń i dodatków
- Urlop nauczyciela – ile dni przysługuje i kiedy można z niego korzystać?
- Kalkulator wynagrodzenia nauczyciela – jak obliczyć swoje zarobki?
- Ile zarabia nauczyciel na godzinę? Analiza wynagrodzeń w Polsce
